Freedom o(r) Speech

Andriessen en Kagel

met Red Note Ensemble en Song Circus

Merkel is fan van Wagner, Obama luistert naar Bob Dylan en Poetin houdt van volksmuziek. Toch zijn klanken voor politici zelden een punt van zorg. Politici houden hun oren nochtans beter wijd open. Als koren een regering doen vallen en symfonieën een leger ontmoedigen, dan is muziek veel meer dan puur plezier. In het oude China legde elke eerste keizer van een nieuwe dynastie vast welke toonhoogte in harmonie was met de kosmos. En in zijn werk ‘De Staat’ achtte Plato alleen Dorische en Phrygische toonladders politiek correct: alle andere brachten de ideale samenleving in gevaar.

De Nederlandse componist Louis Andriessen nam Plato’s tekst als uitgangspunt voor een cantate die met energieke ritmes en balsturige akkoorden een vuist vormt tegen rigide staatsvormen. Andriessens De staat is zowel een aanklacht tegen het verstikkende en zielloze totalitarisme dat Plato verdedigt, als een reflectie op diens muzikale overtuigingen. Kan zoiets banaals als een toonladder de moraal verslappen of de deugd aanjagen? Was het maar waar, lijkt Andriessen met zijn explosieve minimalisme te zeggen: alles wat een componist op papier zet, is vervuld van politieke, sociale of religieuze betekenis.

Daar was ook Mauricio Kagel van overtuigd. Alles wat deze Argentijnse Duitser componeerde, is een politiek getinte bespotting van de muziekgeschiedenis. In Der Tribun – een hoorspel voor politiek redenaar, marsklanken en luidspreker – verwringt Kagel de ritmische strakheid van Andriessen tot een virtuoos absurdistische monoloog, doortrokken van komische woede en honende verontwaardiging. Demagogie, volksverlakkerij en egotripperij worden samengekneed met hoempapakoper, kietelhouten en schuinsmarcheerdersmuziek.

I Solisti del Vento plaatst beide analyses van het politieke gestel – het ene snijdend scherp, het andere venijnig vrolijk – pal naast elkaar. Een nieuwe tekst van Dimitri Verhulst op het stuk van Kagel bejubelt met boosaardig plezier de komst van een nieuw politiek tijdperk: ‘De toekomst wenkt, de lucht klaart op en zelfs de rozen kleuren blauw. Morgen, morgen is van mij en jou.’

Programma:
John De Simone – The F Scale (wereldpremière)
Mauricio Kagel – Der Tribun
Tekst: Dimitri Verhulst
Muziek: Zehn Märsche um den Sieg zu verfehlen
Louis Andriessen – De Staat

With the kind support of:

Aberdeen City Council’s Made in Aberdeen programme,
Creative Scotland National Lottery Funding, Music Norway, Arts Council Norway